Zelfzorg of vluchtgedrag
Tien jaar geleden. 2015. Er gaf iemand een bijzondere reactie op iets dat ik over mezelf deelde. Ik vertelde dat ik verbaasd was over hoe het me was gelukt om in een intense periode van mijn leven toch binnen twee jaar twee hbo-opleidingen tegelijk goed te voltooien. Wat vreemd was; ik was hele delen uit die periode volledig kwijt. Raar. De stof was blijven hangen. Ik had van beide opleidingen genoten. Tegelijk zaten er privé grote gaten in mijn herinnering.
Glimlachend keek de luisteraar naar me. “Dat is een subliem staaltje vluchten in gezond gedrag geweest”. Ik keek meewarig terug. Wat? Ik had nog niet eerder stilgestaan bij vluchten in gezond gedrag. We praatten over hoe je kunt vluchten in drank, drugs en feesten. Voor de hand liggende voorbeelden. Minder transparant zijn andere vormen van vluchtgedrag. Vluchten in ambitie, zorg voor anderen, sport of hobby, voedingsweetjes, opruimen. Om maar wat te noemen. Bewust of onbewust. Zelfs in opleidingen kon je blijkbaar vluchten. Deze ogenschijnlijk prima zaken kunnen je, als je ze niet op tijd tegen het licht houdt, mentaal of fysiek ziek maken.
Zelfzorg in de overdrive
Er is niets mis mee wanneer je in gezonde mate bezig bent met werk, sociaal zijn, sport, esthetica. Het wordt pas een probleem als het dwangmatig wordt. Als je dat moet doen om je goed te voelen. Als je het al dan niet bewust doet om voor jou complexe gevoelens te voorkomen. Als je overdrijft. Meestal zijn dingen waar té voor staat niet best.
Overlevingsmechanisme
Voor mij was het iets dat ik deed in een fase waarin mijn emoties nog te ongrijpbaar en overweldigend waren. Ik was bang voor de diepte en gevolgen, voor wat ik allemaal zou tegenkomen en dan misschien zou gaan doen. Ik wilde ervan weg.
Mezelf uren achter boeken zetten, alle ritjes naar de studiezaal van de bibliotheek, het extra goed mijn best doen, de focus op mijn eigen ontwikkeling. Mentale zelfzorg. Het hielp. Zo hoefde ik niet te dealen met wat was. Een ongezonde relatie. Met mezelf. Mijn huwelijk was er een ongenadige spiegel van. Niet trouw aan mezelf, dus ontrouw kreeg ik terug. Onveiligheid die ik uit mijn jeugd kende, weliswaar nu in andere vorm, kon ik met dingen die ik wél goed deed (ijverige student zijn) aardig hanteren. Me volledig storten op studie; een quasi gezond overlevingsmechanisme.
Ook binnen overmatige zelfzorg heeft elk nadeel zijn voordeel
Vluchten in ogenschijnlijk goede dingen is sommige momenten of periodiek geen ramp. Sterker nog, het levert je vaak wat op. Ontspanning, kennis, een gezond lichaam, perfect huis, dankbare dierbaren, een mooie omzet, goeie looks. En als het meezit krijg je complimenten. Redenen om er nog even mee door te gaan.
Zelfzorg en emotie management
Het is niet erg als je een poos overdrijft op sommige vlakken. Het is ook knap als het je lukt om, ondanks dat je je niet oké voelt, toch in beweging te blijven en te focussen op wat wel goed gaat. Als het maar niet te lang duurt. Niet alleen maar dat. Als je uiteindelijk of tussendoor maar wel dealt met je ware gevoel. Ieder op zijn eigen manier en tempo. Maar een keer zal je je verdriet, pijn of angst moeten aankijken. Het de ruimte geven, hoe dan ook.
Het is een andere zaak als je bewust kiest even voor gezonds en goeds te gaan, om later bij je gevoel terug te komen. Als iets een bewuste keuze is dan is het geen vluchten maar dan noem ik dat emotie management. Ik experimenteer daar graag mee. Soms heb ik ‘nu even niet’ momenten, dan kies ik voor bezig zijn met voor mij fijne dingen. Daarna kies ik weer voor ‘laat de emotie nu maar even komen’ momenten.
Zelfzorg is jezelf kennen en durven zijn
Structureel je emoties onderdrukken houdt je systeem niet vol. Of het leven regelt dat je issues in je gezicht exploderen. Of je lichaam gaat aangeven dat je niet kunt blijven doen wat je doet. Uiteindelijk is het wijs om te zien wanneer je wat in welke mate kunt toelaten. Het hoeft niet allemaal tegelijk. Je kunt met positieve gedachten blijven doen wat je doet aan gezonde dingen én stapsgewijs ruimte maken om te voelen wat je voelt en daar in welke vorm dan ook uiting aan geven.
Voor mij heeft het leven het destijds mooi geregeld. Het zorgde ervoor dat ik na de opleidingen alsnog tot halt werd geroepen en met mijn neus werd gedrukt op wat er in mijn diepste lagen nog speelde. Lagen van lang geleden. Die heb ik met specialistische hulp volledig aangekeken en dat heeft me veel gebracht. Het maakt mede dat ik nu meer mensen nog beter kan helpen.
Ken jezelf en wees jezelf. The only way out is through. Uiteindelijk.
Emotie management. Iets voor op jouw gezonde dingen lijst?
Tijdens een Zelfzorg Salon kun je scannen hoe je momenteel zes gebieden van zelfzorg in je leven leeft. Voor meer bewustzijn, meer tools en meer flow.
